Dr. Karl Landsteiner je 1930. godine dobio Nobelovu nagradu za razvijanje ABO sistema krvnih grupa. ABO sistem je najpoznatija metoda klasifikacije krvnih tipova.
Važno je znati svoj krvni tip ako treba da primite ili date krv. Međutim, neka istraživanja sugerišu da poznavanje vašeg krvnog tipa može takođe upozoriti na određene tipove autoimunih bolesti koje biste mogli biti skloniji da razvijete, kao što su Hašimotova bolest ili reumatoidni artritis.
Zašto postoje različiti krvni tipovi?
Vaš krvni tip određuje se vrstom proteina koji se nalazi na crvenim krvnim zrncima, poznatim kao antigeni. U zavisnosti od vrste antigena koje imate, vaš krvni tip se klasifikuje kao:
Verovatno ste čuli i da se krvni tipovi nazivaju "pozitivni" ili "negativni." Ovaj deo vašeg krvnog tipa određuje se na osnovu prisustva drugog antigena poznatog kao Rh faktor.
Ljudi sa pozitivnim krvnim tipom (Rh+) imaju antigen na površini svojih crvenih krvnih zrnaca, dok ljudi sa negativnim krvnim tipom (Rh-) nemaju.
Koja je povezanost sa autoimunim bolestima?
Autoimuna bolest je stanje koje se razvija kada vaš imunološki sistem napada zdrave ćelije u vašem telu. Još uvek nije jasno zašto neki ljudi razvijaju autoimune bolesti, ali se smatra da genetika i faktori iz okruženja mogu igrati ulogu.
Neke autoimune bolesti, kao što je multipla skleroza (MS), češće su kod ljudi sa porodičnom istorijom bolesti. Istraživanja su takođe pokazala da su žene gotovo dvostruko sklonije razvoju autoimunih bolesti u odnosu na muškarce.
Postoje dokazi da su neke autoimune bolesti češće kod ljudi sa određenim krvnim tipovima. Međutim, rezultati mnogih studija koje istražuju ovu povezanost često su bili nedosledni, često zbog malih uzoraka.
U narednim odeljcima, ispitaćemo dosadašnje rezultate istraživanja o krvnim tipovima i njihovoj povezanosti sa specifičnim autoimunim bolestima, piše healthline.com.
Dijabetes
Dijabetes tip 1 se smatra autoimunom bolešću gde telo napada ćelije u pankreasu.
Dijabetes tip 2 nastaje kada telo postane otporno na hormon insulin ili ne proizvodi dovoljno insulina. Neki istraživači smatraju da bi tip 2 mogao takođe biti autoimuna bolest, ali su potrebna dodatna istraživanja kako bi se razumelo kako se razvija.
Podaci su u ovoj oblasti kontradiktorni, kao što se može videti iz nekih nedavnih istraživanja:
Studija iz 2020. godine je pokazala da je kod grupe od 424 osobe krvna grupa O bila povezana sa smanjenim rizikom od dijabetesa tip 2, dok je krvna grupa B bila povezana sa povećanim rizikom.
Druga studija iz 2020. godine, koja je uključivala 750 učesnika, otkrila je da je rizik od razvoja dijabetesa tip 2 bio veći kod krvne grupe A nego kod bilo koje druge krvne grupe.
U studiji iz 2017. godine iz Pakistana, istraživači su pronašli slične rezultate. Otkrili su da su među 2,258 studenata sa univerziteta, ljudi sa krvnom grupom B bili skloniji razvoju dijabetesa nego oni sa drugim krvnim grupama.
Velika studija iz 2015. godine, koja je obuhvatila 82,104 žene, pokazala je da su ljudi sa krvnom grupom O imali manji rizik za dijabetes tip 2, dok su grupe A i B bile u višem riziku bez povezanosti sa Rh faktorom.
Sveukupno, podaci o krvnoj grupi i njenoj povezanosti sa dijabetesom su još uvek vrlo kontradiktorni i zahtevaju dalja istraživanja.
Reumatske bolesti
Reumatske bolesti su grupa od više od 200 stanja koja izazivaju bol u zglobovima, vezivnim tkivima, tetivama i hrskavici. Mnoge od ovih stanja su autoimune bolesti.
Studija iz 2017. godine iz Turske ispitivala je povezanost između krvne grupe i učestalosti autoimunih reumatskih bolesti. Istraživači su otkrili da su neka stanja bila češća kod ljudi sa određenim krvnim grupama.
Bolesti koje su bile najčešće kod osoba sa krvnom grupom A su:
- spondiloartritis
- vaskulitis
- nediferencirana bolest vezivnog tkiva
- Behčetova bolest
- reumatoidni artritis
Bolesti koje su bile češće kod osoba sa krvnom grupom O su:
- porodična mediteranska groznica
- sistemski lupus eritematozus
- sistemska skleroza
- Sjögrenov sindrom
Sve bolesti su bile ređe kod ljudi sa krvnom grupom AB.
Većina ljudi sa reumatskim bolestima — 92,2 procenta — imala je Rh+ krvnu grupu.
Lupus
Lupus je autoimuna bolest koja uzrokuje upalu i bolove u celom telu. Simptomi su obično koncentrisani u jednoj oblasti, kao što su zglobovi, koža ili organi.
Najčešći uzrok lupusa se naziva sistemski lupus eritematozus.
Studija iz 2019. godine iz Irana otkrila je da je u grupi od 146 osoba sa sistemskim lupusom eritematozusom, kod onih sa krvnom grupom A ili B simptomi bili teži nego kod osoba sa drugim krvnim grupama.
U brazilskom istraživanju iz 2009. godine, istraživači nisu našli razliku u odnosima krvnih grupa između osoba sa diskoidnim lupusom eritematozusom i lokalnom populacijom. Međutim, otkrili su da je krvna grupa A bila povezana sa povećanim rizikom od ispoljavanja simptoma van glave i vrata.
Inflamatorna bolest creva
Postoje dva glavna tipa inflamatorne bolesti creva (IBD) — ulcerozni kolitis i Krohnova bolest.
Evo kratkog pregleda nekih nedavnih podataka o IBD i krvnoj grupi:
Studija iz 2016. godine iz Kine nije našla povezanost između krvne grupe i učestalosti Krohnove bolesti u grupi od 293 osobe. Istraživači su otkrili da su ljudi sa krvnom grupom AB bolje reagovali na lek infliksimab, dok su se oni sa krvnom grupom A činili da imaju povećan rizik od gubitka odgovora na njega.
Studija iz 2020. godine nije našla povezanost između učestalosti ulceroznog kolitisa i krvne grupe u grupi od 129 pacijenata iz Tajvana.
Studija iz 2020. godine iz Koreje pokazala je mogući zaštitni efekat krvne grupe O kod onih sa Krohnovom bolešću.
Studija iz 2014. godine koja je uključivala učesnike iz Italije i Belgije pokazala je slične rezultate kao korejska studija iz 2020. godine, pokazujući da su oni sa krvnom grupom O imali manju verovatnoću za razvoj Krohnove bolesti ili teže forme bolesti.
Multipla skleroza
Multipla skleroza (MS) je autoimuno stanje koje se javlja kada vaš imunološki sistem napada zaštitni sloj oko vaših nerava, poznat kao mijelin.
Studija iz 2019. godine otkrila je da je u grupi od 265 ljudi, onima sa krvnom grupom A+ ili B+ bio povećan rizik od razvoja MS. Istraživanje je takođe pokazalo da su ljudi bez antigena A, B ili Rh+ imali smanjen rizik.
Celijakija
Istraživači nisu uspostavili vezu između celijakije i krvne grupe.
Većina ljudi sa celijakijom ima antitela u krvi specifična za bolest. Teorije su sugerisale da bi celijakija mogla biti prenosiva putem transfuzije krvi, ali švedska studija koja je ispitivala više od milion ljudi tokom 44 godine nije našla dokaze koji bi podržali ovu tvrdnju.
Hašimotova bolest
Hashimotov bolest je najčešći uzrok hipotireoze u Sjedinjenim Američkim Državama. Uzrokovana je napadom i oštećenjem ćelija štitne žlezde od strane imunološkog sistema.
Studija iz 2019. godine pronašla je dokaze da može postojati povezanost između krvne grupe O i Hashimotov bolesti. U studiju je uključena grupa od 958 ljudi sa bolestima štitne žlezde, od kojih je 550 imalo Hashimotov bolest.
Pronađeno je da je procenat ljudi sa krvnom grupom O bio veći među onima sa Hašimotovom bolesti nego među osobama sa drugim bolestima štitne žlezde. Takođe je otkriveno da su autoimune bolesti značajno ređe prijavljivane kod osoba sa krvnom grupom AB.
Alopecia areata
Alopecia areata je autoimuno stanje koje dovodi do delimičnog gubitka kose.
Studija iz 2018. godine nije pronašla povezanost između razvoja alopecije areate i bilo koje specifične ABO krvne grupe. Međutim, otkriveno je da alopecija areata ima malu, ali statistički značajnu povezanost sa Rh+ krvnim grupama.
Pemfigoidna bolest
Pemfigoid je retka autoimuna bolest koja uzrokuje osipe i plikove.
Studija iz 2016. godine nije pronašla dokaze koji bi povezali krvnu grupu sa verovatnoćom razvoja pemfigoidne bolesti.
Sažetak istraživanja
Evo pregleda autoimunih bolesti koje smo razmatrali i rizika od njihovog razvoja na osnovu krvne grupe:
Stanje Podtipovi Krvne grupe sa povećanim rizikom
Dijabetes — tip A ili B
Reumatske bolesti spondiloartritis, vaskulitis, nediferencirana bolest vezivnog tkiva, Behčetova bolest, reumatoidni artritis tip A
Reumatoidne bolesti porodična mediteranska groznica, sistemska skleroza, Sjögrenov sindrom tip B
Lupus sistemski lupus eritematozus moguće tip A ili B
IBD Krohnova bolest, ulcerozni kolitis manji rizik kod tipa O
Multipla skleroza — tip A+ i B+
Hashimotov bolest — tip O
Celijakija — nije pronađena povezanost
Alopecia areata — Rh+ krvna grupa
Pemfigoidna bolest — nije pronađena povezanost
Istraživači još uvek ne razumeju zašto neki ljudi razvijaju autoimune bolesti, a drugi ne. Smatra se da genetika i faktori okoline igraju ulogu u razvoju mnogih stanja.
Studije sugerišu da su neki tipovi autoimunih bolesti, poput Hašimotove bolesti i MS, češći kod ljudi sa određenim krvnim grupama. Potrebna su obimnija istraživanja kako bi se u potpunosti razumela ova povezanost.
