Svetsku javnost potresla je vest o smrti legendarnog beloruskog hokejaša Konstantina Kolcova u 42. godini života, a samo nekoliko sati nakon objavljivanja informacije saopšteno je i koji je uzrok. On se navodno pridružio u Majamiju svojoj devojci, drugoj teniserki sveta Arini Sabalenki, a prema pisanju beloruskog Telegrafa uzrok smrti je tromboembolija pluća.
Tromboembolija pluća se teško prepoznaje zbog toga što simptomi veoma variraju u zavisnosti od brojnih faktora: obima zahvaćenosti krvnih sudova (masivnosti embolije), veličine tromba, kao i opšteg zdravstvenog stanja pacijenta, posebno ako on već ima neku od kardiovaskularnih ili drugih bolesti koje mogu da prikrivaju emboliju.
Plućna tromboembolija je česta i još uvek često neprepoznata bolest kod koje dolazi do stvaranja trombova u venskom sistemu, najčešće u nogama. Oni se otkače i putem velikih vena dođu do srca, prođu kroz desnu pretkomoru i komoru, uđu u plućni krvotok gde se zaglave i zapuše neku od plućnih arterija. U regiji gde je tromb zapušio arteriju nema razmene gasova – deo pluća nije funkcionalan, ne diše i izbacuje se iz cirkulacije.
Hronična tromboembolijska bolest pluća
Hronična tromboembolijska bolest pluća nastaje najčešće posle velikih embolija, ali nažalost može da se razvije i podmuklo iz manjih recidivantnih embolija koje se ni ne dijagnostikuju u akutnoj fazi.
Oticanje i znaci upale u jednoj od nogu gde se tromb formirao. To može uključivati toplotu, bol i crvenilo pogođene noge. Promene izgleda kože ili boje u blizini mesta gde se formirao ugrušak. Ovo se može razviti samo u jednoj nozi ili u obe, a može se i širiti dalje krvotokom. Takođe, osobe mogu imati teškoće prilikom hodanja ili kretanja. Ponekad se pojavljuju čirevi u pogođenom delu tela.
Verovatno je da većina krvnih ugrušaka (embolusa) koji putuju do pluća dolaze iz dubih vena donjeg tela. Rizik od razvoja ozbiljnih komplikacija i smrti zavisi uglavnom od veličine krvnog ugruška koji je putovao do pluća. Takođe zavisi od zdravlja vena pacijenta.
Blagovremeno prepoznavanje, dijagnostika i lečenje od ključnog su značaja za sprečavanje komplikacija plućne tromboembolije i njen fatalni ishod. Lečenje je usmereno ka razlaganju tromba, bilo direktno putem trombolitičkog leka, ili indirektno, antikoagulantnim lekovima koji sprečavaju uvećanje trombotske mase i formiranje novih ugrušaka krvi, čime se ravnoteža pomera u korist prirodnih fibrinolitičkih agenasa.
Kada se pojave simptomi (često zbog niskog nivoa kiseonika u krvi) mogu uključivati:
Kratkoća daha, piskanje ili drugi znaci poteškoća prilikom disanja. Pored bolova u grudima, poteškoće prilikom disanja je najčešći simptom plućne embolije. Bolovi u grudima ponekad mogu biti slični srčanim napadima. Mogu se javiti tokom spavanja ili nakon stresa.
Iskašljavanje krvi (krv u sputumu).
Brza srčana frekvencija, brzo disanje i visok krvni pritisak.
Nakon pregleda, neki pacijenti sa PE će pokazati znake groznice, mogu imati abnormalne srčane udarce i imaju nenormalne zvuke koji dolaze iz pluća i srca.
Oštećenje jednog od vitalnih organa, koji može uključiti mozak ili pluća. Termin plućne hipertenzije odnosi se na oštećenje uzrokovano povećanim pritiskom u plućnim arterijama pluća.
U urgentnim stanjima, kad je pacijent hemodinamski nestabilan - u kardijalnom je šoku, sistolni krvni pritisak mu je niži od 90 mmHg, ili mu krvni pritisak za 15 minuta opadne za 40 mmHg, a to nije uzrokovano nekim drugim razlogom - reč je visokorizičnom pacijentu. Tada se preporučuje trombolitičko lečenje, farmakološka terapija koja je u stanju da brzo rastvori tromb - a u kombinaciji sa antikoagulantom terapijom. Davanjem u venu streptokinaze, urokinaze ili rekombinovanog tkivnog plazminogen aktivatora, do poboljšanja može da dođe već prvih dana, u nekim slučajevima već posle 24 do 48 sati. Budući da je reč o trombolitičkim medikamentima koji podrazumevaju i visok rizik od krvarenja, terapija je rezervisana uglavnom za životno ugrožene pacijente.
