Da li znate šta je Koložeg? Jevanđelja i prvi zapisi na SRPSKOM jeziku, koriste STARE nazive za MESECE, a danas skoro niko NIJE ČUO za njih!

 

Iako naziv ovog teksta možda ne zvuči poznato čitaocu, ne treba se čuditi. Svi narodi su nekada mesece u godini drugačije zvali, pa i Srbi. Jevanđelja i prvi zapisi na našem jeziku, koriste stare nazive za mesece. Sa primanjem hrišćanstva, polako (ali sigurno) smo zaboravljali i napuštali stare nazive za mesece. Danas u celom svetu se koriste grčko-rimski nazivi za mesece, godina počinje sa januarom, a završava se sa decembrom.

Srbi su imali solarni kalendar, sa dvanaest meseci, usklađen sa klimatskim okvirom u kome su živeli, vezan za uzgoj biljnih kultura i zemljoradničke poslove. Naš narod, kao i ostali slovenski narodi, je prilagodio svoje nazive meseci konkretnim prirodnim okvirima, klimatskom pojasu, nadmorskoj visini, kulturama koje se uzgajaju. Nazivi meseci srpskog naroda odslikavaju prirodne tokove i promene, atmosferske pojave, klimatske odlike, privrednu delatnost i običajne radnje

Vremenom su mesecima davani nazivi po velikim crkvenim praznicima koji su u njima – bogojavljenski ili jovanjštak, sretenjski, blagoveštenski, đurđevski, carski, petrovski, ilinski, ili preobraženski, miholjski ili malogospođinski, mitrovski ili lučinštak, mratinji ili svetoandrejski i aranđeoski, nikoljštak ili božićni – ali ovi nazivi nisu prešli okvire kalendarske literature. Stari srpski nazivi za mesece:

Koložeg – januar (vreme paljenja vatri za pojačanje snage zimskog sunca)

Sečko – februar (vreme najpogodnije da se drveće seče, jer tada ne luči sokove, da se zemlja privede za useve, što govori i naziv)

Derikoža – mart (vreme uništavanja stoke zbog nedostatka ishrane na kraju zime)

Lažitrava – april (vreme bujnog rasta i cvetanja trava i grmlja)

Cvetanj – maj (vreme bujnog rasta i cvetanja trava i grmlja)

Trešnjar – jun (vreme dospevanja prvih voćnih plodova)

Žetvar – jul (vreme žetve)

Gumnik – avgust (vreme kada se letina odvozi sa njiva i žito vrše na gumnu)

Grozdober – septembar (vreme berbe vinograda, veresenj, kastričnik)

Šumopad – oktobar (vreme kada lišćežuti, opada i gora ogoljuje)

Studeni – novembar (vreme hladne i zimomorne pozne jeseni)

Koledar – decembar (vreme kretanja obrednih povorki u susret novom letu)