Leskovčanka Tijana Prizrenac Nedeljković (38) ostvarila je presudu pred Apelacionim sudom u Nišu koja joj omogućava da koristi embrione koje je zamrzla sa svojim preminulim suprugom. Tijana se borila za pravo na nastavak vantelesne oplodnje nakon što je njen muž preminuo, ali su Uprava za biomedicinu i Ministarstvo zdravlja smatrali da bi to bilo protivno Zakonu o biomedicinski potpomognutoj oplodnji.
Spor je nastao zbog tumačenja člana 41 pomenutog zakona, koji dopušta upotrebu reproduktivnih ćelija samo od živih davalaca. Budući da su Tijana i njen suprug embrione zamrzli pre njegove smrti, sud je presudio u njenu korist, smatrajući ih vlasnicima, a ne davaocima.
"Konačno mogu da planiram svoje potomstvo sama, bez briga i pravnih komplikacija," izjavila je Tijana nakon presude 11. septembra.
Njen suprug je bolovao od raka testisa, a nakon što su 2010. godine saznali da ne može imati potomstvo, odlučili su se za zamrzavanje embriona. Tijana je, nažalost, saznala da neće moći koristiti embrione nakon njegovog odlaska, ali su zajedno s advokatom sastavili zaveštanje koje joj je omogućilo korišćenje embriona nakon njegove smrti, što ipak nije bilo dovoljno da izbegne pravne poteškoće.
Tijana je dobila dragocenu podršku od Ane Marković (47) iz Beograda, koja se suočila s istim problemom i takođe dobila presudu koja potvrđuje njena prava na zamrznute embrione.
Ana, čija priča uključuje i gubitak supruga zbog korone, ističe da su oni zapravo vlasnici embriona, a ne davaoci, jer su embrioni rezultat spajanja njihovih reproduktivnih ćelija. Ona se suočila s teškoćama kada je tražila produženje čuvanja embriona, što joj je odbijeno bez potpisa njenog preminulog muža.
U zemljama Evropske unije postoje različiti zakoni o posthumnoj vantelesnoj oplodnji. Dok su u nekima, kao što su Portugalija i Belgija, takve procedure zakonski dozvoljene, u drugima, poput Francuske i Nemačke, nisu, ali postoje sudske presude koje podržavaju prava žena.
